Những chồi cây, náu mình tránh rét trong giấc ngủ đông, âm thầm tích tụ nhựa sống nay đã trỗi dậy một màu xanh non mơn mởn. Hàng lộc vừng âm thầm trút lá nay nẩy những lộc xuân tươi mới. Xuân đã đến rồi! Nắng đã vàng một màu óng ả như mật. Ngoài đường, dòng người cuối năm tất bật, rộn rã chộn rộn chuyện sắm Tết. Dòng Kiến Giang xanh thắm màu trầm tích mấy trăm năm qua như bừng sáng. Thời khắc giao mùa đã đến, tiếng vọng mùa xuân thắm nồng trên mắt cười của người dân Lệ Thủy.
1. Hôm rồi, lên facebook với những người bạn kết nối “Lệ Thủy quê tôi” từ mọi nẻo đường xa ngái của Tổ quốc. Nhiều người hỏi tôi về không khí chuẩn bị Tết ở quê nhà. Quê mình vẫn vậy, Tết đến với không khí rộn rã Mừng Đảng, Mừng Xuân. Khi tôi hỏi Tết của người Lệ Thủy nơi “đất khách quê người” ra sao. Mọi người đều nói rất nhớ quê, nhớ nhà vì vậy họ nhờ người thân gửi cho bằng được món mắm cá đô (cá tràu), món zút (làm từ tép đồng), món cải cay muối…Tết không về quê được song những món ăn ấy giúp người Lệ Thủy như sống tại chính mảnh đất chôn rau cắt rốn của mình.
Tết năm nay, cũng theo các bạn trên facebook, hội đồng hương Lệ Thủy sẽ tập trung lại ở mỗi nơi sinh sống nhất định chúc Tết nhau và cùng hò khoan Lệ Thủy. Những hàng quán, nơi phòng trọ, các khu định cư người Lệ Thủy lại dập dìu điệu hò khoan. Ai chưa hò được lại ghé vào Hokhoanlethuy.edu.vn để nghe và tập hò, tập xố.
Ôi! Một nét mới đón Tết của người Lệ Thủy xa quê!
2. Dường như có một cái gì đó thật khác lạ, đó là mùi Tết. Nó phảng phất đâu đó trong hương sắc của trời đất và lòng người, cái se se lạnh vào lúc chiều tối hay quyện giữa đám sương mù bảng lãng giăng mắc bên lũy tre làng. Trời chuyển tiết dường như cũng bất ngờ hơn, lúc thì chậm chậm, lúc thì xôn xao tình tự. Con người trước Xuân lâng lâng hạnh phúc như thiếu nữ bên ché rượu cần. Đó chính là Xuân hạnh phúc đang về.
Tôi còn nhớ rõ, cứ gần Tết, mỗi đêm bọn trẻ con chúng tôi kiên nhẫn chầu rìa bên cạnh những nồi mứt gừng, để mong bố mẹ cho hưởng lộc Xuân : đó dẫu là một chút mứt vụn hoặc chút đường đóng dưới đáy thau, miệng xuýt xoa: “Chao ôi, ngon quá sao mà ngon!”… Đến đêm 29, 30 tháng Chạp cả nhà quây quần bên nồi bánh tét, bánh chưng đùng đùng lửa cháy. Không khí mới thật ấm áp làm sao!
Sau thời khắc giao thừa, gia đình lại quây quần bên nhau trò chuyện. Sáng mùng Một Tết, thật khác với ngày thường. Trước 8 giờ sáng, ngoài đường chỉ lác đác bóng người, không ồn ào xe cộ. Người Lệ Thủy kiêng thăm nhau vào sáng sớm ngày mùng Một, sợ mình là người đầu tiên "đạp đất" nhà người ta. Người Lệ Thủy dành trọn ngày mùng một Tết để đi thăm cha mẹ, thắp hương nhà tổ, thăm bà con nội ngoại. Trong gia đình phải luôn có người lớn ở nhà để tiếp khách. Ba ngày Tết bận rộn nhất là ngày Mùng Hai, ngày dành để thăm viếng bạn bè, hàn huyên chuyện Tết với nhau. Mùng Ba Tết được coi là ngày để thăm hết những người đáng thăm mà chưa đi được. Trước khi hết Tết, ngày mùng Ba, không khí Tết loãng dần, đã bắt đầu lo chuyện đi làm, đi mua bán trở lại. Tùy vào gia cảnh từng nhà người Lệ Thủy chọn mùng Ba, hoặc ngày mùng Bốn, thậm chí có gia đình chọn ngày mùng Sáu, mùng Tám cúng đưa ông bà, thường vào buổi chiều, đốt đồ giấy xong, bỏ màn nơi bàn thờ xuống là coi như hết Tết, nhịp sống trở lại bình thường. Tết Lệ Thủy không giàu sang như miền Nam, không đài các như miền Bắc, nhưng còn mênh mang không khí Tết cổ truyền dân tộc nhiều lắm. Đó là điệu hồn, văn hóa truyền thống của người dân xứ Lệ!
3. Mùa xuân là thời điểm thích hợp nhất để người Việt trở về với cội nguồn dân tộc, để thiết tha lòng mình khi thấy Mùa xuân mơ ước đang đến, thấy giọt sương mát lành đang long lanh trong trời biếc. Mốc thời gian quan trọng của mùa xuân là giây phút giao thừa. Làm sao chúng ta có thể diễn tả hết nỗi xúc động trong khoảnh khắc giao hoà trời đất giữa năm cũ và năm mới, cả gia đình ông bà, cha mẹ, con cháu quây quần bên nhau!
Ngô Mậu Tình